Varen op de Seine of erlangs flaneren… Een must voor al wie Parijs aandoet. Maar wil je eens wat anders en ook een totaal andere sfeer opsnuiven, dan is het Canal Saint-Martin een goede keuze.   Het is gelegen tussen de Bastille en het Bassin de la Villette in het oosten van  Parijs.  Al wandelend langs de oever of al varend vanop het kanaal krijg je dan een stukje minder bekend, maar authentiek Parijs te zien. Een goed alternatief trouwens voor wie niet zo tuk is op drukke pleisterplaatsen, maar een vleugje romantiek wel kan appreciëren. De oevers zijn alleszins  populair bij de locals. Vooral op zomeravonden komt heel trendy Parijs er een terrasje doen.

Initiatief van Napoleon
Napoleon Bonaparte gaf in 1802 opdracht tot de aanleg van het Canal Saint-Martin, dat een verbinding legde tussen 2 rivieren  : de Ourcq en de Seine. Over een lengte van 4,5 km diende het kanaal een niveauverschil van 25 meter te overwinnen.  Dat kon door de bouw van 9 sluizen. De aanleg duurde 23 jaar en werd gefinancierd door een nieuwe belasting op wijn. In eerste instantie diende het kanaal de toenemende Parijse populatie van schoon drinkwater te voorzien om bijgevolg ziekten als dysenterie en cholera in te dijken. Daarnaast kaderde het project ook in het opzet om Parijs te verfraaien en  meer fonteinen te bouwen die aldus beter van water werden voorzien. Tenslotte werd het kanaal ook als aanvoerweg voor tal van goederen gebruikt en daartoe werden 2 havens gebouwd : de Port de l’Arsenal, waar de huidige jachthaven ligt en het Bassin de la Villette, tegenwoordig gelegen in het Parc de la Villette.

De industriële periode
In de 19de eeuw was er lange tijd veel bedrijvigheid langs het kanaal. Vermits het kanaal  als aanvoerweg voor kolen, water, bouwmaterialen en voedsel werd gebruikt, vestigden zich hier ook talrijke pakhuizen, fabrieken en werkplaatsen. Dit had  tot gevolg dat er rondom het kanaal arbeiderswijken ontstonden. Dat was dan weer een reden voor de toen heersende keizer Napoleon III om een deel van het kanaal te laten overdekken, zodat ordetroepen in geval van oproer snel ter plaatse waren om de boel onder controle te krijgen. De industriële bedrijvigheid rondom het kanaal duurde tot aan de periode tussen de 2 wereldoorlogen.
Vergeten we ook niet dat de bedrijvigheid van toen de schilders van het impressionisme inspireerde. Tal van impressionistische schilderijen, onder andere van Alfred Sisley getuigen vandaag nog van de industriële bedrijvigheid rondom het Canal Saint-Martin.

Moderne tijden
Vanaf de jaren zestig nam het belang van transport over water echter sterk af. Daarnaast was de capaciteit van het kanaal achterhaald en zouden moderniseringswerken te veel kosten, indien men de economische rendabiliteit in acht nam. Ook de integratie van het vrachtwagenverkeer in de stedelijke havenzone was een groeiend probleem. Toen het kanaal als aanvoerweg verlaten werd, raakten de industrieën langs het kanaal ook  in verval. Het duurde dan ook niet lang meer voor het stadsbestuur besloot om het kanaal te dempen en om op die plaats een autoweg aan te leggen. Dat was echter buiten de buurtbewoners gerekend, die protest aantekenden tegen het project wegens de verwachte verkeersdrukte. In 1971 werd het project dan ook definitief van tafel geveegd.